Wywiady

„Kształtowanie silnego społeczeństwa obywatelskiego wymaga stałego zaangażowania“ — Rozmowa z osobami, które sprawiają, że działalność Kreisau-Initiative przynosi skutki

Wieloletnie działania edukacyjne prowadzone przez Kreisau-Initiative przynoszą owoce. Uczestnicy naszych projektów, trenerki, nauczyciele, edukatorki i organizacje partnerskie szerzą myśl współdziałając współodpowiedzialnie współtworzymy, czyli nasz temat przewodni na lata 2020–2021. Poniżej przedstawiamy Państwu cztery osoby, które, wziąwszy udział w działaniach Kreisau-Initiative, zaczęły być aktywne w swoim otoczeniu, współkształtować zmianę i przejmować odpowiedzialność.
 

Kreisau-Initiative: Kiedy i jak poznaliście Kreisau-Initiative?

Iva: Poznałam Kreisau-Initiative podczas szkolenia z metody Betzavta w 2015 roku w Kopenhadze. Udział w nim był głębokim przeżyciem, które umożliwiło mi autorefleksję i uświadomienie sobie własnych nastawień i przekonań co do takich pojęć jak wolność, równouprawnienie i sprawiedliwość. Po pięciu latach nadal pamiętam dokładnie pewne chwile ze szkolenia i z chęcią je wspominam. Kilka miesięcy po szkoleniu miałam sposobność do zgłębienia metody Betzavta podczas kolejnego szkolenia dla edukatorów i edukatorek. To doświadczenie doprowadziło do konfrontacji z moimi własnymi myślami i zyskałam nowe spojrzenie na pewne sprawy.

Ovidiu: W 2015 roku, gdy miałem 16 lat, zostałem wybrany jako jedna z osób ze szkoły, które miały pojechać na wymianę „Budujemy mosty“ (o tematyce związanej z mediami). Wtedy jeszcze niczego nie wiedziałem o Erasmusie, inkluzji i edukacji pozaformalnej.

Izabela: Kreisau-Initiative poznałam dzięki Paulinie Jaskulskiej, która napisała do mnie o szkoleniu organizowanym dla osób, które pracują z młodzieżą. W grudniu 2016 roku uczestniczyłam w warsztatach organizowanych dla trenerów i trenerek oraz nauczycieli i nauczycielek z zakresu edukacji antydyskryminacyjnej. Prowadziła je Elli Kosek wraz z Agnieszką Ćwieląg. W trakcie warsztatów pracowaliśmy metodami dramy, teatru Forum, a także metodami, które były dla mnie wówczas nowe. Poznałam wtedy wiele osób z Niemiec, Polski, Ukrainy, Syrii, których działania i historie stały się dla mnie inspiracją. Z wieloma osobami mam kontakt do dzisiaj.

Maja: W 2007 zaproszono mnie na „MICC“ do Krzyżowej w roli świadka historii, abym opowiedziała o moim dzieciństwie w czasie rozpadu Jugosławii w latach 90. poprzedniego wieku.

Kreisau-Initiative: W jakim stopniu mieliście wcześniej do czynienia z edukacją pozaformalną młodzieży?

Iva: W pewnym stopniu. Podczas studiów uczestniczyłam w programach dotyczących praw kobiet, sprawiedliwości płci, a w szczególności przemocy wobec kobiet. Kontekst nauki bardzo mi się podobał i byłam znacznie bardziej zmotywowana do nauki w kontekście, w którym stosowane są metody edukacji pozaformalnej.

Ovidiu: Ja nie miałem wcześniej do czynienia z edukacją pozaformalną.

Izabela: Sięgając myślami wstecz, myślę o czasach liceum. Może nie sama szkoła była inicjatorem działań z zakresu edukacji nieformalnej, jednak w Rawiczu, z okolic którego pochodzę działało Stowarzyszenie Animatorów Lokalnych AKiMRA. To właśnie wtedy jako uczniowie  i uczennice oraz lokalni działacze i działaczki spotykaliśmy się regularnie i organizowaliśmy mnóstwo działań kulturalnych, koncertów i przedstawień teatralnych. W tamtym czasie bardzo dużo się nauczyłam, jak pracować z głosem, jak rozgrzewać ciało przed występami, jak interpretować teksty i jak przekazywać emocje na scenie. Działania w Stowarzyszeniu były dla mnie cennym doświadczeniem.  
Zamiłowanie do teatru i do gotowania przeniosłam do pracy z dziećmi. Kiedy pracowałam w szkole podstawowej wspólnie z dziećmi organizowałam poza lekcjami warsztaty kulinarne i przedstawienia teatralne w języku niemieckim. Udało nam się wyjechać też do Bautzen na Światowy Dzień Teatrów Szkolnych ze sztuką „Biała Dama”, którą wspólnie napisaliśmy na podstawie legend wielkopolskich i wyreżyserowaliśmy. Dzieci z pomocą rodziców szyły kostiumy, ćwiczyły taniec i poznawały średniowieczne obyczaje. A do tego uczyły się języka niemieckiego. Można powiedzieć, że był to ich debiut na scenie międzynarodowej. Sprawiało nam to ogromną radość.

Maja: Ponieważ udzielałam się jako trenerka i coach prowadzenia debat międzynarodowych oraz krytycznego myślenia, można powiedzieć, że miałam już znaczne doświadczenie z edukacją pozaformalną.

Kreisau-Initiative: Czy w trakcie współpracy z Kreisau-Initiative doznaliście chwil olśnienia? Czegoś, czego nigdy nie zapomnicie? Czegoś, co wpłynęło na wasze życie prywatne bądź zawodowe?

Iva: Było wiele chwil, które wpłynęły zarówno na moje życie osobiste, jak i zawodowe. Wiele z tych momentów można by uznać za nic nadzwyczajnego, ale dla mnie były one bardzo inspirujące. W większości przypadków spostrzeżenia, którymi dzielili się uczestnicy  i uczestniczki lub moi koledzy i koleżanki w trakcie seminariów, zachęciły mnie do dalszej nauki i rozwoju. W szczególności bardzo inspirujące były dla mnie spostrzeżenia młodych ludzi.

Ovidiu: Muszę przyznać, że moje pierwsze doświadczenie z Kreisau-Initiative było ogromną falą różnorodności, kultury i uśmiechów. Wielu uśmiechów. Spotkanie tak wielu ludzi z różnych środowisk uświadomiło mi, że można się wiele nauczyć od innych i że jest wiele miłości, którą można się dzielić.
Wyraźnie pamiętam, jak pod koniec tygodnia wymiany leżałem na trawie, rozmyślałem o niesamowitym minionych dniach i pojawiły się łzy szczęścia. To było uczucie wdzięczności za to, co mnie otaczało.
Celem projektu było włączenie młodych ludzi, wielu z nich było z niepełnosprawnością; wszyscy starali się szerzyć dobry nastrój, poziom energii był bardzo wysoki, ponieważ wszyscy dobrze się bawili, nawet jeśli wiele osób potrzebowało tłumaczenia. Wszyscy mówiliśmy językiem miłości i, na szczęście, do tego nie potrzeba tłumaczy.

Izabela: Myślę, że takich momentów było bardzo dużo. Pamiętam, kiedy po pierwszym szkoleniu w 2016 roku wracałam do domu. Siedząc w pociągu przerabiałam metody poznane na warsztatach w pomysły na zajęcia z języka niemieckiego prowadzone w szkole. W następnych dniach intensywnie je stosowałam nie tylko w szkole podstawowej, ale i na lekcjach w szkole zawodowej i technikum. Pamiętam zaskoczenie na twarzach moich uczniów i uczennic, jak całą lekcję spędzili oderwani od ławek. Do dzisiaj metody poznane w trakcie szkoleń i projektów stosuję na lekcjach języka niemieckiego.
Innym momentem olśnienia, który dla mnie osobiście miał ogromne znaczenie, była umiejętność pracy w grupie, którą rozwinęłam podczas szkoleń i warsztatów oferowanych przez Kreisau-Initiative. Do niedawna myślałam, że praca samodzielna jest o wiele lepsza. Dziś zauważam, że praca w grupie przynosi o wiele lepsze rezultaty i stanowi niesamowicie inspirującą kreatywną wymianę myśli, które przekute na konkretne działania, dają rewelacyjne efekty.
Szkoda, że w szkołach jest tak mało czasu i przestrzeni na działania twórcze i uczenie pracy zespołowej.

Maja: Udział w „MICC” był tak transformującym doświadczeniem, że po pięciu latach od pierwszego kontaktu udało mi się zgromadzić fundusze na „Model International Criminal Court Western Balkans” (MICC WeB), projekt utworzony na wzór „MICC”. „MICC WeB” to działania edukacyjne, w których od 2013 roku biorą udział młode osoby z Bośni i Hercegowiny, Chorwacji i Serbii. Odkrywają wspólną trudną historię (drugą wojnę światową i wydarzenia z lat 90.), budują mosty i nawiązują przyjaźnie. Jest to wyjątkowy program edukacyjny i doświadczenie, które daje moc transformacyjną, zarówno nam trenerom i trenerkom, jak i młodym ludziom.

Kreisau-Initiative: Co, waszym zdaniem, może zdziałać pozaformalna edukacja młodzieży – taka, jaką oferuje Kreisau-Initiative?

Iva: Pozaformalna edukacja młodzieży oferowana przez Kreisau-Initiative daje młodym ludziom wspaniałą okazję, by lepiej poznać samego siebie, odkryć swoje zdolności, poszerzyć horyzont, zyskać znajomych na całym świecie i, co najważniejsze, lepiej zrozumieć społeczne zagadnienia.

Ovidiu: Z moich obserwacji wynika, że edukacja pozaformalna oferowana przez Kreisau-Initiative ukazuje nowe punkty widzenia, pokazuje nowe ścieżki i szerzy wiedzę, nie tylko dla młodzieży. Z pewnością mogę powiedzieć, że wymiany organizowane przez Kreisau-Initiative mogą zmienić życie.

Izabela: Myślę, że dzięki edukacji pozaformalnej młodzież może doświadczyć wielu nowych rzeczy. W trakcie spotkań uczestnicy i uczestniczki poznają nowe osoby z różnych krajów, pokonują bariery językowe, uczą się komunikacji, języków obcych, łamią stereotypy. Rozwijają swoje pasje lub odkrywają nowe obszary, które mogą się stać tymi pasjami. Poznają nie tylko innych, ale i samych siebie. Często jest to intensywna praca nad sobą, która odbywa się w sposób naturalny, niewymuszony. Jest związana z doświadczaniem nowych rzeczy w praktyce i z emocjami, jakie się z tym wiążą. W trakcie spotkań młodzież uczy się współpracy, nabiera pewności siebie. Edukacja pozaformalna w wydaniu Kreisau-Initiative stanowi ogromną wartość dodaną dla zarówno dla uczestników i uczestniczek, jak i dla nas – trenerów i trenerek. 

Kreisau-Initiative: W jaki sposób współpraca z Kreisau-Initiative ukształtowała waszą dalszą pracę bądź wpłynęła na waszą aktywność społeczną?

Iva: W swojej pracy stosuję wiele z metod i ćwiczeń poznanych dzięki Kreisau-Initiative, takich jak ćwiczenia zapoznawcze, podsumowujące, zespołowe i do refleksji.

Ovidiu: Po ogromnych emocjonalnych i psychicznych przemianach, które we mnie zaszły, zainteresowałem się edukacją pozaformalną. Poznani trenerzy i trenerki byli bardzo otwarci i zachęcali nad do nauki i próbowania nowych rzeczy. Z czasem brałem udział w kolejnych wymianach, poznawałem kolejne kultury i znałem coraz więcej metod i ćwiczeń z zakresu edukacji pozaformalnej. Dzięki tym przeżyciom polepszyłem znajomość angielskiego, pozbyłem się tremy przed wystąpieniami publicznymi, zyskałem nowych znajomych i przyjaciół.

Izabela: Dzięki współpracy z Kreisau-Initiative uczniowie ze szkoły, w której pracuję, zaczęli uczestniczyć w międzynarodowych spotkaniach młodzieży. Wielu z nich czeka na projekty z niecierpliwością.
Zafascynowana spotkaniami, a także ich formą, sama zaczęłam inicjować spotkania dzieci ze szkoły podstawowej z Goliny Wielkiej z ich rówieśnikami z Niemiec. A także szukać nauczycieli i szkół, z którymi mogłabym przeprowadzić wymiany. Do tej pory udało mi się zrealizować spotkania ze szkołami z Gelsenkirchen i Kolonii.
Współpraca z Kreisau-Initiative zaowocowała uczestnictwem w serii szkoleń z projektu „Get Involved” i dołączenia do bazy trenerek. Bycie trenerką jest dla mnie cennym doświadczeniem. W trakcie projektów poznaję nowych ludzi, mogę wypróbować różne metody, uczę się dostrzegać potrzeby jednostki, ale i grupy, i współpracować z zespołem. To też okazja do zobaczenia, jakie obszary moich działań wymagają pracy nad sobą.

KI: [uzupełnicie] By dotrzeć do kolejnych grup docelowych, moim zdaniem, konieczne jest/musimy

Maja: …przestać postrzegać ludzi przez pryzmat kategorii czy grup docelowych.

Izabela: … promowanie działań i pozytywnych efektów, jakie przynosi edukacja nieformalna wśród nauczycieli i nauczycielek, osób pracujących z młodzieżą, rodziców i młodych ludzi w małych miejscowościach. Zachęcanie młodych ludzi do podejmowania inicjatyw wśród lokalnej społeczności. Pokazanie, że uczenie się nie musi przebiegać tylko w szkolnej sali. Edukacja może przybierać różne formy i być niezwykle inspirująca.  

Kreisau-Initiative: [dokończcie:] Lubię współpracować z Kreisau-Initiative, ponieważ …

Iva: …rozwijam się wtedy jako osoba i mogę przyczynić się do rozwoju innych osób biorących udział w danym projekcie.

Ovidiu: … daje mi to motywację do bycia lepszym człowiekiem, wiedzę i inspirację.

Izabela: …daje mi to mnóstwo radości, inspiracji i motywacji.

Maja: …z biegiem lat zyskałam wspaniałych kolegów i koleżanki po fachu i przyjaciół oraz ponieważ Krzyżowa ma mocny, inspirujący i nieprzemijający przekaz.

Kreisau-Initiative: Czy chcecie coś jeszcze nam powiedzieć?

Iva: Na podstawie moich doświadczeń z Kreisau-Initative sądzę, że praca tej organizacji zmienia życie wielu ludzi i zachęca ich do dalszego kształtowania swojego środowiska w sposób zrównoważony i inkluzywny. Działalność Kreisau-Initative przyczynia się do inkluzji, różnorodności, tolerancji, porozumienia, ochrony przyrody i budowania społeczności i dlatego w obliczu problemów, przed którymi obecnie stoimy, uważam ją za istotniejszą niż kiedykolwiek.

Ovidiu: Miałem szczęście, że mogłem być uczestnikiem, wolontariuszem i tłumaczem na wymianach organizowanych przez Kreisau-Initiative. Wcielając się w każdą kolejną rolę, zauważyłem we mnie poprawę, ponieważ musiałem być coraz bardziej aktywny i zaawansowany w edukacji pozaformalnej i inkluzywnej. Z czasem moje zainteresowanie pracą trenerską bardzo wzrosło i teraz kształcę się w tym kierunku.

Izabela: Cieszę się, że mogę z wami współpracować. Cieszę się na każdy projekt, każde spotkanie, każde warsztaty, w których mogę uczestniczyć ja sama, jak i moi uczniowie i uczennice.

Kreisau-Initiative: Serdecznie dziękujemy wam za rozmowę!